Ο Κωστής Ζαφειράκης στο Znews: «Το χωριό είναι ελευθερία. Είμαι “χωριό” από την κορφή μέχρι τα νύχια!»

Ο Κωστής Ζαφειράκης θα μπορούσε στην προηγούμενη ζωή του να είναι ένας περιπλανώμενος τροβαδούρος ή ένας μεγάλος παραμυθάς, όπως ο Άντερσεν. Μόνο που εκείνος διηγείται τα δικά του παραμύθια με τη βοήθεια της κάμερας και όχι του χαρτιού… ακόμα!

Τα τηλεοπτικά του «παραμύθια» δεν έχουν δράκους ή πριγκίπισσες και βασιλόπουλα αλλά βουνά, δέντρα, δάση, θάλασσες, γραφικά χωριουδάκια σκαρφαλωμένα στα βράχια και κυρίως ανθρώπους, από κάθε γωνιά της χώρας που μοιράζονται τις δικές τους ιστορίες.

Το όνομα του Κωστή Ζαφειράκη τα τελευταία 3 χρόνια έχει ταυτιστεί με την «Κυριακή στο χωριό ξανά», την εκπομπή της ΕΡΤ3 που «ανέστησε», έβαλε τη δική του πινελιά και την ανέδειξε στην πιο ενδιαφέρουσα, περιεκτική και αληθινή ταξιδιωτική-πολιτιστική εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης.

Πιο πριν, την εποχή της καραντίνας, ήταν ο άνθρωπος που κυριολεκτικά έκανε «μπαμ» στη μικρή οθόνη καθώς όταν τα ιδιωτικά κανάλια σχεδόν κατέβασαν ρολά από την απελπισία για τον κορονοϊό και τις επιβαλλόμενες συνθήκες λειτουργίας τους, εκείνος με το «Απόψε κάνεις μπαμ» βρήκε τρόπο να κρατήσει ζωντανό τον θεσμό των συνεντεύξεων εκμεταλλευόμενος την τεχνολογία και κάνοντας στούντιο το σπίτι του! Και έτσι μας χάρισε ανείπωτες στιγμές αισιοδοξίας συνομιλώντας με προσωπικότητες από το καλλιτεχνικό στερέωμα και όχι μόνο.

«Με σταματάνε ακόμα στον δρόμο και μου λένε για το Μπαμ. Το ιδανικό μου θα ήταν να κάνω ταυτόχρονα και το Χωριό και το Μπαμ» μας είπε.

Ταξιδιωτικές εκπομπές σαφώς και υπάρχουν πολλές και δη στην ιδιωτική τηλεόραση. Στέκονται όμως συνήθως στα… προφανή. Εκπομπή που να εξερευνά όλες τις κρυμμένες γωνιές της Ελλάδας, να προβάλλει τις παραδόσεις, την τοπική γαστρονομία και την πολιτιστική κληρονομιά είναι -μάλλον και χωρίς υπερβολή- μόνο η Κυριακή στο χωριό ξανά.

Όταν μιλάς με τον Κωστή, δεν χρειάζεται να υπάρχει σκελετός συζήτησης. Από το πρώτο δευτερόλεπτο πασπαλίζεσαι με τη μαγεία των εικόνων που σου μεταφέρει από τα ταξίδια του.

Ευγενής, ευφραδής, ανοιχτόμυαλος, με υπέροχα Ελληνικά που ακούς σπάνια, κάθε του πρόταση είναι και μια τηλεμεταφορά σε έναν τόπο μακριά από τη βουή της πόλης.

«Γουστάρουμε αυτό που κάνουμε!», λέει. Αυτή είναι η φράση κλειδί για τις εκπομπές του. Και αυτό είναι το συναίσθημα που βγάζουν σε όποιον τις παρακολουθήσει.

Και καθώς μόλις είχε επιστρέψει από τα πρώτα γυρίσματα για τα επεισόδια της φετινής σεζόν, βουτήξαμε κυριολεκτικά στα βαθιά και συγκεκριμένα στον βυθό της Νισύρου, του πρώτου προορισμού που θα μας παρουσιάσει την Κυριακή 6 Οκτωβρίου στις 14.00 στην ΕΡΤ3, οπότε και κάνει πρεμιέρα ο 4ος κύκλος της εκπομπής του.

Μάλιστα οι φωτογραφίες που θα δείτε παρακάτω είναι αποκλειστικές από τα επεισόδια και τους προορισμούς που ταξίδεψε το καλοκαίρι.

Όπως ίσως θα καταλάβετε και από την κουβέντα μας, το χωριό για τον Κωστή δεν είναι μόνο μια ρομαντική άποψη ζωής, ένας παραθεριστικός ενδεχομένως τόπος για όσους κατοίκους των μεγάλων αστικών κέντρων έχουν… χωριό. Είναι ένα ζωντανό κύτταρο που προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες και είναι καίριας σημασίας να παραμείνει ζωντανό.

«Θεωρώ ότι η εκπομπή έχει ένα πολιτικό στίγμα για το σήμερα, έχει έναν λόγο φρέσκο και όχι παρωχημένο, που ακροβατεί ανάμεσα στο σοβαρό -όχι το σοβαροφανές- και το αιχμηρό χιούμορ. Αν κάποιος τη δει με τεντωμένα αυτιά και ανοιχτά μάτια θα δει ότι γίνεται μια καταγραφή με πολλές ερωτήσεις για έναν τόπο που χάνεται. Είναι μια παρακαταθήκη για αυτούς που θέλουν να ανακαλύψουν ύστερα από 100 χρόνια πώς ήταν τα χωριά το 2024» μας λέει και τονίζει την αγαστή συνεργασία του με τους πολιτιστικούς συλλόγους για να γίνει κάθε εκπομπή. «Ο μεγάλος τους αγώνας είναι να ζωντανέψουν τα χωριά τους» μας λέει. «Χρειάζεται ένα σχέδιο πτήσης για να ζωντανέψουν τα χωριά».

Η Κυριακή στο χωριό ξανά και ο Κωστής Ζαφειράκης, χρησιμοποιώντας σύγχρονη τηλεοπτική γλώσσα, βάζουν ένα λιθαράκι να γίνει αυτό! Και τον ευγνωμονούμε που με τόση καλοσύνη μας άνοιξε την καρδιά του και κυρίως τη… βαλίτσα του που είναι γεμάτη Ελλάδα!

Γιατί Κυριακή στο χωριό και γιατί… ξανά;

Από το «Απόψε κάνεις μπαμ», μια εκπομπή που συζητήθηκε όσο καμία στην καραντίνα, ξαφνικά σε είδαμε στην Κυριακή στο χωριό. Τι μεσολάβησε;

Όταν άρχισαν οι κουβέντες με την ΕΡΤ για μια καινούργια πρόταση που θα διαφοροποιεί το πριν και το μετά του «Χωριού» -δηλαδή όλο αυτό το «ξανά» της εκπομπής – εκείνη την εποχή είχαμε χάσει και τη μαμά, και τον μπαμπά. Είχε έρθει κι αυτή η «φασαρία» και ο πανικός με τον Covid. Έχω κάνει αρκετό ταξιδιωτικό στη ζωή μου, μπόλικα χιλιόμετρα πάνω στον ελληνικό χάρτη. Εκείνη την εποχή, λοιπόν, σαν μέσα μου κάποιος να ήθελε να φύγει, να πάει ξανά τα ταξίδια του. Πέρα από μία δουλειά είναι και μία εσωτερική ανάγκη. Όπως ήταν διαμορφωμένο το Τζένγκα της ζωής μου, αρχίζει μια συζήτηση για το «Χωριό», κάθομαι και γράφω μια πρόταση καινούργια, φρέσκια. Ήθελα να φύγω. Να μπορώ να μοιράζω τον χρόνο μου ανάμεσα στην πόλη και στο χωριό. Να ταξιδεύω, να βλέπω αυτή την κοσμογονία. Η λέξη είναι βαριά, αλλά το τι βαθιές εικόνες αντικρίζω και το τι γίνεται μέσα μου εκείνη την ώρα φαντάζει ασύλληπτο, όταν ύστερα από ένα δύσκολο γύρισμα, ξαφνικά βγάζω τις κάλτσες μου και βρέχω τα πόδια μου στο ποτάμι! Ή πέφτω ολόκληρος μέσα… Και βλέπω απέναντί μου καταπράσινο το δάσος και ακούω μόνο τον ήχο του νερού!

Γιατί όμως «Κυριακή στο χωριό ξανά»;

Μπήκε η λέξη «ξανά» για να δηλώσουμε μια παραπάνω τρέλα, το προσωποκεντρικό. Πάντα ένας παρουσιαστής φέρνει μια αλλαγή που ταιριάζει στα γούστα του, στην αισθητική του, στην άποψή του για τα πράγματα. Το ότι είναι πιο ανθρωποκεντρική η εκπομπή το είχα ως στόχο και χαίρομαι που το αντιλαμβάνονται και ο κόσμος. Οι σχέσεις μου με τους ανθρώπους όπως αναπτύσσονται στην εκπομπή είναι ένα μεγάλο ζητούμενο και για μένα, γιατί ανακαλύπτω όλες αυτές τις ανθρωπογεωγραφίες… Αλλά και όλοι όσοι με σταματάνε στον δρόμο, μου υπογραμμίζουν στιγμές από τις σχέσεις μου με τους ανθρώπους στα χωριά.

Η εκπομπή σου δεν αφορά μόνο αυτούς που θέλουν να ταξιδέψουν και ίσως αναζητούν έναν διαφορετικό προορισμό. Για μένα αφορά περισσότερο αυτούς που ΔΕΝ μπορούν να ταξιδέψουν και το κάνεις εσύ για αυτούς.

Αυτό που λες μου δημιουργεί πολύ μεγάλη συγκίνηση. Θέλω να το ζω όλο αυτό, δεν θέλω να είμαι ο επιδερμικός, ο περαστικός, αυτός που κάνει απλά τη δουλειά του. Δεν είναι μια απλή δουλειά και θέλει μια τρέλα, μια άλλη ματιά για τα πράγματα, μια αφοσίωση. Πολλές φορές με βλέπω και παρατηρώ ότι λειτουργώ ασκητικά μέσα σε όλο αυτό το κλίμα, ειδικά όταν τρέχουν πολλά γυρίσματα.

Το να πέσω στο ποτάμι, να ψαρέψω, να αρμέξω πρόβατα, να πετάξω με παραπέντε, να μπω στα σπίτια, να μπω στον αρχαιολογικό χώρο και να νιώσω όλη αυτή την ενέργεια, το κάνω και εκτός γυρίσματος. Φεύγω και χάνομαι, αφήνω τους συνεργάτες μου να κάνουν το ρεπεράζ και κάνω τα δικά μου, μπαίνω στο δάσος ή χάνομαι στην παραλία, παρατηρώ. Έχω κλάψει αγκαλιάζοντας ένα πεύκο και δεν είναι μελοδραματισμός. Αδειάζει το μυαλό και ξαναγεμίζει με μια καθαρότητα. Η φύση είναι μεγάλη μάγισσα και μπορεί να θεραπεύσει πολλά από τα συμπτώματα που παρουσιάζουν οι ζωές μας στην πόλη, μέσα στο καυσαέριο και το τσιμέντο, τη φασαρία, την ένταση, τον εγκλωβισμό. Το χωριό είναι ελευθερία. Είναι πολύ αληθινή αυτή η φράση.

Προκύπτουν ωραίες καινούργιες ιδέες. Βλέπω νέους ανθρώπους που ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τη γεωργία, να ανακαλύπτουν καινούργιους επαγγελματικούς δρόμους. Κι άλλους, που θέλουν να κάνουν τον τόπο τους ταξιδιωτικό προορισμό. Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε σε αυτά τα χωριά νέες οικονομίες. Αν αυτό ανθίσει θα φέρει δουλειά σε πολύ κόσμο. Κι είναι πολλοί αυτοί που ονειρεύονται να επιστρέψουν στο χωριό, αρκεί να είναι ευνοϊκές οι συνθήκες…

Η ερώτηση που μου προκύπτει είναι αν σε καλοδέχονται σε όλα αυτά τα χωριά ή υπάρχει ακόμα αυτή η αντίληψη «εσείς της πόλης και εμείς του χωριού».

Με καλοδέχονται με μεγάλη γενναιοδωρία. Οι αγκαλιές είναι ορθάνοιχτες. Δεν μπαίνω ως τηλεόραση, όμως. Η πρώτη επαφή μαζί τους είναι ως Κωστής που θέλω να είμαι φίλος τους. Σε κάθε χωριό. Δεν το λέω ως ταυτότητα επίκτητη. Είναι κάτι που το γουστάρει ο Κωστής. Φτάνω στο χωριό και με υποδέχονται στον καφενέ ή στην πλατεία μια ομάδα ανθρώπων. «Σπάω» πολύ γρήγορα τον πάγο χωρίς να ξέρω πώς. Είναι μάλλον κάτι μέσα μου που θέλει να ακούσει τους ανθρώπους. Κάθομαι σιωπηλός λοιπόν και με έναν μαγικό τρόπο αρχίζουν και λύνονται και μιλάνε γιατί αισθάνονται ότι δεν ήρθε η τηλεόραση, αλλά ο Κωστής. Αυτό μου δημιουργεί μεγάλη συγκίνηση. Τους εξηγώ τι θέλουμε να κάνουμε για το χωριό τους και τους θέλουμε όλους συμμάχους σε αυτό το αφήγημα που φτιάχνουμε μαζί. Μετά μπαίνουμε στη δουλειά. Το καταλαβαίνουν. Οι περισσότεροι δεν έχουν εικόνα για το τι σημαίνει τηλεοπτικό γύρισμα και μας λένε «είστε τρελοί!». Τόσες ώρες, τόση λεπτομέρεια, τόση αγωνία για να πετύχει κάτι. Που και αυτοί βεβαίως, δουλεύουν στα χωράφια ώρες ατελείωτες και δύσκολες, αλλά νομίζουν ότι η τηλεόραση είναι κάτι απλό. «Είναι σαν να κάνουμε τηλεοπτικό φροντιστήριο», έτσι μας λένε όλοι τους!

Τι άλλες δυσκολίες συναντά η παραγωγή μιας εκπομπής όπως η δική σου; Διότι καμιά φορά ίσως υπάρχει η παρανόηση ότι πας διακοπές…

Είναι διάχυτο στον κόσμο αυτό, ότι είμαστε μια ομάδα ανθρώπων που κάνουν διακοπές. Τα φαγητά, οι άνθρωποι, η ενέργεια της φύσης. Είναι όντως μια πολύ σπουδαία περιπέτεια, αλλά είναι και μια δουλειά. Το τηλεοπτικό γύρισμα είναι πολύωρο, κοπιαστικό, με λεπτομέρειες απίθανες και απρόβλεπτες. Στο μεγάλο γλέντι, στη γιορτή του χωριού, αυτό που προσπαθούμε να τους εξηγήσουμε, είναι το «ναι μεν, αλλά…». Δηλαδή, ναι θα γλεντήσουμε με την ψυχή μας, ναι θα το φχαριστηθούμε, ναι θα το κάψουμε, αλλά πρέπει να υπακούσουμε και σε κάποιες τηλεοπτικές οδηγίες. Για παράδειγμα, δεν πίνουμε νερό σε πλαστικά μπουκάλια, μόνο σε ποτήρια, φροντίζουμε ώστε η πλατεία να είναι πάντα καθαρή, δεν καπνίζουμε κι άλλα τέτοια… Κι εγώ είμαι πάντα δίπλα τους, για να τους ξεσηκώνω, να μην χάνουν το κέφι τους. Γιατί είναι οι πολλές ώρες του γυρίσματος και κουράζονται. Μόλις ξεπεραστεί αυτό κι αρχίσουν οι χοροί και τα τραγούδια, τότε κανένας δεν θέλει να τελειώσει αυτό το γλέντι… Είναι σημαντική η γιορτή του χωριού, ειδικά σε τόπους που μικραίνουν και εξαφανίζονται.

Κωστής Ζαφειράκης: «Η φετινή εκπομπή είναι ένα χαρμάνι πραγματικοτήτων»

4ος κύκλος. Πώς νιώθεις;

Πολύ χαίρομαι, γιατί έχουμε κάνει όμορφους και παράξενους τόπους. Είδα εικόνες που δεν είχα ξαναδεί στη ζωή μου. Βούτηξα σε φαράγγια, σε παγωμένα ποτάμια, ταξίδεψα σε μέρη που δεν είχα πάει, άγνωστα χωριά, στην Ήπειρο, στην Ευρυτανία, στα νησιά. Είναι ένα χαρμάνι πολλαπλών πραγματικοτήτων όλο αυτό. Πρώτα γύρισμα, μετά μοντάζ… Είναι σα να ζω σε 5-6 πραγματικότητες ταυτόχρονα.

Τι να περιμένουμε φέτος από την Κυριακή στο χωριό ξανά;

Έχουμε κάνει πολλή δουλειά μέσα στο καλοκαίρι σε συνθήκες βρασμού, παρότι περιμένεις ότι στο χωριό έχει δροσιά! Το πρωί είχε 45 βαθμούς και το βράδυ έπεφτε στους 12. Πράγμα που σε ταράζει, κάνει την ψυχολογία σου άνω κάτω!

Ξεκινάμε με Νίσυρο. Εκεί να δεις! Επειδή είμαι λίγο… αερικό θα σου πω το εξής: αν αφεθείς λίγο στη μαγεία του τοπίου, στην ενέργεια του ηφαιστείου, νιώθεις μια άλλη βαρύτητα. Ένιωσα κάτι άλλο στη Νίσυρο. Δεν είναι νησί. Είναι ένα ενεργό ηφαίστειο που «κοιμάται» και οι άνθρωποι ζουν στις παρυφές του κρατήρα. Μεγαλώνουν με τελείως διαφορετικά βιώματα, συμπεριφέρονται αλλιώς. Έχουν ένα καθημερινό πάρε-δώσε με ένα ηφαίστειο! Για μας είναι επιστημονική φαντασία, για εκείνους η καθημερινότητά τους. Έχει λοιπόν κάτι αλλιώτικο που με «ρούφηξε» η Νίσυρος. Είναι εντελώς κινηματογραφικό το τοπίο. Περπάτησα στον κρατήρα και είχα την αίσθηση του θειαφιού έντονη για πολλές μέρες μετά. Έκανα κατάδυση, είδα τον μαγικό βυθό. Είναι συναρπαστικό το θέαμα. Υπάρχει ένα ρήγμα που είναι ίδιο με αυτό στην Ισλανδία, στην ένωση Ευρώπης και Ασίας. Μόνο που το δικό μας είναι ένας βιότοπος ζωντανός, ενώ εκεί είναι νεκρό τοπίο. Τέτοιες πληροφορίες μαζεύω από παντού και μου αρέσει να τις μοιράζομαι με τους τηλεθεατές.

Μετά έχουμε Ζέλι Λοκρίδας, έχουμε Περιστέρα Αιγιαλείας. Ένας φίλος βοσκός μου είπε ότι «εδώ συμβαίνει κάτι ωραίο, έλα». Πολλά ταξίδια ξεκινούν έτσι, από προσκλήσεις ανθρώπων που μου στέλνουν μηνύματα. Χαίρομαι πάρα πολύ που οι προσκλήσεις πια είναι αμέτρητες. Έχουμε Τήλο, άλλος τόπος μακρινός, ανεξερεύνητος. Έχει μια τεράστια παραλία- όνειρο, την Έριστο, όπου υποδέχονται τους ελεύθερους κατασκηνωτές και τους παρέχουν ευκολίες διαμονής. Σου μιλάω για εικόνες συγκλονιστικές. Κουνιέται το μυαλό από την θέση του.

Όπως και στον Χελμό. Όταν πήραμε την στροφή από την Ακράτα ζαλίστηκα. Δεν είχα ξαναδεί τέτοια σύνθεση ορεινών όγκων. Το βουνό γινόταν πότε τετράγωνο, πότε στρόγγυλο, τα δάση μαγικά… Έχασα τα ζύγια μου! Κοιτούσα από το παράθυρο του αυτοκινήτου και ήταν σαν να έβλεπα σινεμά. Έχουμε τη Λίμνη της Ευβοίας. Υπάρχει μια παραθαλάσσια διαδρομή μέχρι τη Μονή Γαλατάκη -το αρχαιότερο μοναστήρι της Εύβοιας- που είναι κινηματογραφική. Ένας απόκοσμος, μαγικός κόσμος.

Τα μοναστήρια είναι πάντα ωραίοι τόποι. Όπως η Μονή Κηπίνας στους Καλαρρύτες. Είναι μέσα στον βράχο, έσκαψαν τον βράχο με τα χέρια, με αξίνες και το έφτιαξαν.

Μετά έχουμε Ευρυτανία, στο Νέο Αργύρι, άλλες μεγάλες συγκινήσεις, μέχρι και τα στρωσίδια τους πλύναμε στο ποτάμι. Το ταξίδι συνεχίζεται στην Τζούρτζια Ασπροποτάμου – την λένε και Αγία Παρασκευή- αλλά σκέφτηκα να κρατήσουμε την παλιά βλάχικη ονομασία… Είναι ένα ορεινό χωριό, με μια ποταμίσια παραλία που τη λένε Αλέκο διότι κάποτε πνίγηκε εκεί κάποιος Αλέκος… Όταν κάθεσαι στην Τζούρτζια, αυτό που αντικρίζεις είναι το βουνό. Μου είπαν μια ιστορία για μια νύφη από τη Σύμη που άντεξε μόνο τέσσερις μέρες, γιατί είχε τον βράχο μπροστά της, κι είχε έρθει σε υπαρξιακό αδιέξοδο. Έκλαιγε και έλεγε συνέχεια μια φράση αλησμόνητη: «δεν βλέπω Θεό!».

Όλες αυτές οι ιστορίες καθρεφτίζουν την μαγεία του κάθε τόπου.

«Με πιάνει το παράπονο γιατί δεν κάνουμε την υπέρβασή μας»

Σε πιάνει ποτέ ένα αίσθημα να θες να προστατέψεις αυτούς τους τόπους που βλέπεις; Αισθάνεσαι ένα «παράπονο» ότι αφήνουμε τα λαογραφικά μας στοιχεία, τον πολιτισμό μας να χαθεί και θες να τα προστατέψεις διότι δεν το κάνει κάποιος άλλος;

Φυσικά. Και θλίψη και θυμός με πιάνουν. Το «παράπονο» είναι η καλύτερη λέξη για να το περιγράψει. Είναι το παράπονο των ανθρώπων να διατηρήσουν ζωντανό τον τόπο τους ή και να τον αναστήσουν, διότι έχω ζήσει και τέτοιες ιστορίες, όπως για παράδειγμα στην Παλιά Καστανιά Σερβίων, στην Κοζάνη. Οι άνθρωποι είχαν φύγει και πήγαν σε άλλο χωριό και έφτιαξαν τη Νέα Καστανιά. Τώρα θέλουν να ξαναζωντανέψουν την παλιά.

Αυτό το παράπονο υπάρχει μέσα μου γιατί έχω βάλει έναν στόχο: να δω όλη την Ελλάδα, να την ψηλαφίσω, να την αισθανθώ. Έχει τέτοιες μαγικές ιστορίες ο κάθε τόπος, θρύλοι, μύθοι, μυστικά τοπία… Πέρασα μέχρι κι από τη βρύση της Γκόλφως κι ήπια νερό. Όλα αυτά θέλουν φροντίδα. Για να αναδειχτούν και να γίνουν με έναν ήπιο τρόπο, ταξιδιωτικοί προορισμοί, θέλουν δουλειά. Και θεωρώ ότι υπάρχει πολύ «ψωμί» για όλους μας, αν το αποφασίσουμε. Σου λέω κάτι που σκεφτόμαστε όλοι μας. Δεν ανακάλυψα μόλις την πυρίτιδα! Όλοι ξέρουμε πόση δυναμική έχει η χώρα μας, ως προορισμός.

Οπότε με πιάνει το παράπονο γιατί δεν κάνουμε την υπέρβασή μας.

Συζητάω με τους προέδρους και τους δημάρχους και βλέπω και τη δική τους αγωνία αλλά δεν φτάνει. Θέλει κι άλλο ή ίσως και κάτι άλλο. Θέλει μια άλλη διαχείριση αυτού του κυττάρου που λέγεται «χωριό».

Μου λένε ιστορίες οι άνθρωποι για τότε που το τάδε χωριό ήταν ζωντανό, που είχε δικαστήρια και υπηρεσίες. Οι Καλαρρύτες ας πούμε ήταν ένα χωριό-μητρόπολη. Η ρίζα της οικογένειας Bulgari είναι σε αυτό το χωριό των Ιωαννίνων, όπου οι μάστορες του ασημιού έγραψαν ιστορία. Λένε ότι κάποτε ο στρατός του Ναπολέοντα έπαιρνε κάπες για τον στρατό του από τους Καλαρρύτες. Και τότε δεν υπήρχαν οι σημερινοί δρόμοι, η πρόσβαση δεν ήταν εύκολη. Είναι μια μεγάλη προσωπική μου αλλά και ιστορική απορία, το πώς έφτασαν αυτοί οι τόποι στο δύσκολο σήμερα…

Η παρουσίαση της εκπομπής, όλη η δουλειά που κάνουμε η ομάδα του «Χωριού», είναι ένα πολύ καλό υλικό για αυτούς που θέλουν να καταλάβουν τη σημασία του τόπου. Είναι σαν βάλσαμο στο παράπονο που έχουμε.

Και όντως, η κουβέντα πήγε σε διάφορους μικρούς δήμους που δίνουν κίνητρα σε νέους να τα κατοικήσουν, όπως τα Φουρνά Ευρυτανίας που προσφέρουν γενναίο επίδομα 3000 ευρώ για τη γέννηση κάθε παιδιού αλλά και κάλυψη των εξόδων τοκετού. Ή τα Άγραφα όπου προσφέρονται φορολογικές ελαφρύνσεις στους ψηφιακούς νομάδες, αν επιλέξουν να ζήσουν εκεί.

«Η ΕΡΤ3 διανύει μια πολύ ωραία και γόνιμη εποχή»

Σου περνάει από το μυαλό, σε φοβίζει ίσως, ότι εξαιτίας της ιδιωτικής τηλεόρασης μπορεί να πάψουν να υπάρχουν εκπομπές όπως η δική σου;

Υπάρχουν και στην ιδιωτική τηλεόραση τέτοιες εκπομπές, ταξιδιωτικές. Δεν τελειώνει ποτέ μέσα μας η αναζήτηση της ομορφιάς. Μια άλλη τηλεόραση ή ένας αλλιώτικος λόγος ή μια άλλη αισθητική, μια άλλη σκέψη πάντα υπάρχουν και πάντα μας αφορούν. Να σου πω ένα πολύ απλό παράδειγμα. Τώρα πια τρώμε διαφορετικά από ό,τι στα χωριά, περπατάς στην πόλη και δεν οσμίζεσαι το ωραίο φαγητό. Και ξαφνικά βρίσκομαι στο χωριό και μυρίζει ο αέρας γεμιστά. Δεν θα πας να φας; Σε τραβάει από μόνο του. Έτσι είναι και οι καθημερινότητές μας. Όταν βρεθεί κάτι νόστιμο που εκπέμπει ωραία ενέργεια και μια ελπίδα, δεν το εγκαταλείπουμε. Είναι στη φύση μας να μας αρέσει το όμορφο.

Έχουμε όμως και μια τάση να το καταστρέφουμε!

Είμαστε κάπως κανίβαλοι ώρες- ώρες, είναι αλήθεια! Σου μιλάω όμως με αισιοδοξία, έτσι θέλω να σκέφτομαι. Αν κι έχω δει πολύ σκληρές εικόνες, έρημα σχολεία ας πούμε, παρατημένα χωριά και σπίτια, που είναι ζόρικα θέματα… Προτιμώ να κρατάω αιχμηρή την αισιοδοξία μου, γιατί κάπως έτσι θεραπεύεται το «παράπονο» που λέγαμε.

Με «καίει» να σε ρωτήσω για αυτή τη δυσάρεστη, περιρρέουσα ατμόσφαιρα που αφορά την ΕΡΤ3, ότι υποβαθμίζεται το έργο της.

Δεν αισθάνομαι πως ισχύει κάτι τέτοιο για την ΕΡΤ3. Ίσα ίσα θεωρώ ότι διανύει μια πολύ ωραία και γόνιμη εποχή. Η ΕΡΤ έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια.

Γιατί υπάρχουν αυτές οι «κακές γλώσσες»;

Δεν θέλω να σκέφτομαι έτσι. Φτάνουν στα αυτιά μου αυτά τα σχόλια που μου λες, αλλά θεωρώ ότι δεν ισχύουν. Για μένα το ζητούμενο, κι έτσι μου αρέσει να σκέφτομαι, είναι όσα έχουμε πετύχει να τα αναπτύξουμε ακόμα περισσότερο, όσοι δουλεύουμε και δίνουμε την ψυχή μας για αυτή την τηλεόραση που αγαπάμε. Δεν ακούω τις κακές γλώσσες, που λες. Η ΕΡΤ3 για μένα είναι το σπίτι μου, ύστερα από άπειρα χρόνια συνεργασίας.

Κωστής Ζαφειράκης: «Ο μικρούλης αστός μέσα μου ψάχνει να βρει να παίξει με τα χώματα!»

Όπως πάντα, γκούγκλαρα για να δω τι ψάχνουν σε σχέση με σένα. Στις αναζητήσεις ψηλά ήταν το «Κωστής Ζαφειράκης καταγωγή». «Παίζει» κάποιο μυστήριο;

Δεν το είχα παρατηρήσει! Όχι, δεν «παίζει» κάποιο μυστήριο! (γελάει). Απλώς ίσως επειδή πολλές φορές έχω πει ότι δεν έχω δικό μου χωριό… Το δικό μου χωριό είναι Θεσσαλονίκη, ο μπαμπάς από Καλαμαριά και η μαμά από τον Εύοσμο. Και κάνω αυτή την εκπομπή γιατί ψάχνω να βρω τη ρίζα μου, το χωριό μου. Δεν είναι κανένα μυστήριο η καταγωγή μου. Οι γονείς μου έρχονται από πολύ ωραία μέρη και θα ήθελα πολύ να φτάσω εκεί, πάντα με συγκινεί η προοπτική αυτού του ταξιδιού. Οι πρόγονοι λοιπόν ήρθαν στη Θεσσαλονίκη, της μαμάς από την Σμύρνη και του μπαμπά από την Κωνσταντινούπολη και τον Καύκασο.

Άρα είσαι… ξεριζωμένος!

Ναι, ένας άνθρωπος που αναζητά τις ρίζες του εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν!

Σου άρεσε ανέκαθεν λοιπόν το «φευγιό», είναι στο DNA σου μάλλον!

Με έχουν «βαφτίσει» πολλοί «παιδί της πόλης». Δεν ξέρω αν προσπαθώ να ανατρέψω αυτή την πληροφορία ή προσπαθώ να πάω κόντρα σε αυτή την ετικέτα. Όμως χωρίς να το θέλω – δεν ήταν ο στόχος μου να κάνω ταξιδιωτικά στην τηλεόραση, προέκυψε τυχαία και κάποιοι είδαν ότι το υπηρετώ όμορφα- ξεκίνησε ένα μεγάλο ταξίδι. Στην αρχή υπήρχε αυτή η αντίθεση του παιδιού της πόλης που τα κάνει «θάλασσα» στο χωριό. Τώρα, ύστερα από 20 χρόνια που κάνω τηλεόραση, ένα μεγάλο μέρος της τηλεοπτικής μου περιπέτειας είναι ταξιδιωτικές εκπομπές. Έχω κάνει 2-3 πράγματα στο στούντιο, αλλά κυρίως είμαι με μια βαλίτσα στο χέρι και ταξιδεύω. Τις προάλλες ένας φίλος έγραψε ένα σχόλιο στο Facebook, «μην τον βλέπετε έτσι, είναι πάντα ένα παιδί της πόλης που προσπαθεί να βρει τη ζωή του στο χωριό». Αυτός είμαι. Μου αρέσει. Παιδί της πόλης είμαι, όλες οι αισθήσεις, οι αναμνήσεις είναι κυρίως αστικές. Ολύμπου, Αριστοτέλους, το σχολείο μου ήταν στο κέντρο της πόλης. Μέσα μου όμως αυτός ο μικρούλης αστός -και όχι μικροαστός!- ψάχνει να βρει να παίξει με τα χώματα, να πέσει στο ποτάμι, να κολυμπήσει. Πολλές φορές στο γύρισμα οι συνεργάτες μου, και φίλοι μου, πανικοβάλλονται γιατί τους λέω ότι θα ανέβω στον βράχο να βουτήξω και αυτή θα είναι μια ωραία έναρξη εκπομπής! Πολλές φορές με αποτρέπουν από παλαβομάρες. Από άγνοια κινδύνου έχω κάνει τρελά πράγματα. Έχω πετάξει με παραπέντε πάνω από το Μεσολόγγι, έχω κάνει αναρρίχηση στα Μετέωρα και αλλού, έχω κάνει canyoning στους καταρράκτες στη Μαύρη Σπηλιά της Ευρυτανίας, έχω διασχίσει το ατσάλινο μονοπάτι έξω από τον Προυσό… Τα γουστάρω πολύ όλα αυτά. Φυσικά θέλουν αντοχή και τσαγανό. Α, και άγνοια κινδύνου! Μάλλον τα έχω…

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Kostis Zafeirakis B (@zafeirakiskostis)

Γι’ αυτό δηλώνεις εναντίον του θανάτου!

Ναι φυσικά, είμαι εναντίον! Είναι η χειρότερη εφεύρεση του ανθρώπου ή του Θεού!

Άρα προκαλείς τη ζωή…

Μου αρέσει να παίζω. Μικρός ήθελα να γίνω ηθοποιός.

Και έχεις κάνει παραστάσεις, έχεις γράψει κιόλας.

Ναι, το πλευρίζω το πράγμα. Έχω κάνει δύο παραστάσεις, με δικά μου κείμενα. «Αγελάδες και Διαφωτισμός» το πρώτο. Και το δεύτερο, «Κρουαζιέρα». Και τώρα κάτι καινούργιο έχω στα σκαριά. Αλλά και στα χωριά παίζω. Όλο αυτό είναι ένα παιχνίδι. Με βλέπω σαν μικρό παιδί που θέλει να το ζήσει, να το ευχαριστηθεί.

Μου αρέσουν επίσης, πάρα πολύ τα έθιμα. Σε πολλά χωριά κάνουμε αναπαραστάσεις εθίμων. Πότε αρραβώνες, πότε γάμους, πότε ταφικά έθιμα… όλες αυτές οι ιστορίες που έρχονται από το βάθος χρόνου και αρχίζουν να χάνουν την αίγλη τους, με ενδιαφέρουν πολύ. Θυμάμαι στο Γιρομέρι Θεσπρωτίας ένα έθιμο του Πάσχα. Με μια μικρή ορχήστρα πηγαίνουν στα κοιμητήρια και τραγουδάνε στους αγαπημένους τους που έχουν πεθάνει. Εννοείται ότι έβαλα τα κλάματα! Δεν γίνεται να μην συγκινηθείς μπροστά σε κάτι τέτοιο.

Είναι έθιμο που υμνεί τη ζωή κατά βάθος.

Στη Δράμα, στο Μοναστηράκι και σε άλλα χωριά, φορώντας προβιές ζώων και κουδούνες γύρω από τη μέση τους, πηγαίνουν στα μνήματα, στα Θεοφάνεια και κάνουν έναν υπερβατικό χορό που δονείται όλο το χωριό, λες και θέλουν να ξυπνήσουν τους δικούς τους που έχουν κοιμηθεί. Όλα αυτά τα ταφικά έθιμα είναι όντως ένας ύμνος της ζωής. Γενικώς όπου ανακαλύπτουμε ωραία έθιμα, φτιάχνουμε όλο το αφήγημα από την αρχή ως το τέλος. Μπορείτε να τα βρείτε στο Ertflix. Όλα τα επεισόδια του «Κυριακή στο χωριό ξανά» υπάρχουν στο Ertflix.

Θα έλεγε κανείς ότι με τόσα ταξίδια που κάνεις, μάλλον δεν θα υπάρχει μέρος να κάνεις διακοπές!

Θέλω να λέω «διακοπές» τη δουλειά μου γιατί δεν μου αρέσει και η έννοια της λέξης, ότι διακόπτω μια πραγματικότητα για να μεταφερθώ σε μία άλλη που θα με ξεκουράσει ή θα με πάρει μακριά από τις καθημερινότητες μου. Δεν μου αρέσει η λέξη, «διακοπές», όπως δεν μου αρέσει και η λέξη «σύνταξη». Δεν είμαι εγώ για τέτοιες διακοπές μάλλον…

Έχεις καταφέρει το ακατόρθωτο!

Θεωρώ πολύ τυχερό τον εαυτό μου. Η ευγνωμοσύνη είναι πολύ μεγάλη προς τον κόσμο, το σύμπαν, την τύχη. Δεν συμβαίνει εύκολα να κάνεις μια δουλειά που αγαπάς – δύσκολη όμως, κοπιαστική, θέλει κότσια, όρεξη, τρέλα. Όλο αυτό, το να ανακαλύπτω τη χώρα μου, είναι ένα ταξίδι που το γουστάρω πολύ. Θεωρώ ότι, παρά τις δυσκολίες της, μια ταξιδιωτική εκπομπή, έχει και την αναψυχή μέσα της. Γιατί χάνεται το μυαλό, αδειάζει και ξαναγεμίζει, έρχονται αμέτρητες νέες πληροφορίες και εικόνες υπερβατικές. Ησυχάζει κάπως η ψυχή…

Οραματίζεσαι την επόμενη εκπομπή σου ή θα ήθελες να μείνεις για πάντα στο «Χωριό»;

Όχι, προς το παρόν μόνο «Χωριό». Είμαι «χωριό» από την κορφή μέχρι τα νύχια! (γελάει). Στο Facebook άμα τύχει και κάνω καμιά ανάρτηση, ξεκινάω συνήθως έτσι: «Καλημέρα συγχωριανοί μου…».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Kostis Zafeirakis B (@zafeirakiskostis)

Κωστής Ζαφειράκης: «Εύχομαι να ξέρουμε πώς να μαγεύουμε και πώς να μαγευόμαστε»

Ο Καζαντζάκης λέει βέβαια ότι το μεγαλύτερο ταξίδι μας το κάνουμε μέσα στην ψυχή μας.

Μη μου βάζεις τέτοια τώρα! (γελάει). Εγώ μιλάω με το ποτάμι! Άρα…

Μα όταν έρχεσαι πιο κοντά στη φύση δεν έρχεσαι πιο κοντά στον εαυτό σου;

Ναι, ναι! Δεν ξέρω πού ακριβώς βρίσκεται ο εαυτός μου, αλλά η φύση είναι η μοναδική οδός να αισθανθείς την ύπαρξη του αληθινού εαυτού και να αρχίσεις να πηγαίνεις κοντά του, να βρεις δηλαδή τον πυρήνα σου.

Και να αποβάλεις περιττά πράγματα.

Αν και δύσκολα αποχωρίζομαι πράγματα, απολαμβάνω αυτή την ελαφράδα που σου δίνει η φύση, την ελευθερία να περπατάς ξυπόλητος. Δεν υπάρχει ωραιότερο! Αποσυνδέομαι…

Φαντάζομαι όταν γυρίζεις στην πόλη συνδέεσαι ξανά.

Κάθε φορά που γυρίζω στην πόλη, έχω jet lag. Φυσικό πράγμα θα μου πεις, γιατί έρχεσαι από το πεύκο και τη λίμνη και βρίσκεσαι στην άσφαλτο και το μπετόν. Για να κάνει ο οργανισμός μου τη μετάβαση θέλει το χρόνο του.

Εμείς λοιπόν τι να σου ευχηθούμε;

Η Παναγιά μαζί μου! Καλά μυαλά, αγάπη, υγεία και μαγεία! Γιατί αν κάτι έχουμε ξεπουλήσει τελείως, είναι η μαγεία. Είναι κάτι τόσο σπουδαίο, να ξέρουμε πώς να μαγεύουμε και πώς να μαγευόμαστε. Η μαγεία θαρρώ πως έρχεται μέσα από τη φύση και τη δουλειά που κάνουμε με τον εαυτό μας. Αν ήμασταν τώρα έξω, και κάναμε βουτιά στον Ασπροπόταμο, θα άλλαζε πολύ η κουβέντας μας, θα γινόμασταν ακόμα πιο «φυσικοί άνθρωποι».

Η εκπομπή «Κυριακή στο χωριό ξανά» κάνει πρεμιέρα την Κυριακή 6 Οκτωβρίου στις 14.00 στην ΕΡΤ3

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου χωρίς αναφορά στο Znews.gr με ενεργό link