Γενικά νομίζω ότι είμαι ανοιχτόμυαλος άνθρωπος. Έτσι νομίζω, και αυτό το κόμπλεξ κουβαλάω χρόνια. Μη τυχόν και δεν είμαι και δεν καταλαβαίνω τα παιδιά μου και τι γίνεται στον κόσμο γύρω μου και χαλιέμαι τζάμπα. Σε κάποια μάλιστα πολύ μεγάλη χρονική περίοδο το έδειχνα και με αυτά που έκανα, ως δουλειά. Περιοδικά και ραδιόφωνα εννοώ. Που προφανώς έφεραν άλλα ήθη, άλλη γλώσσα, άλλους ήχους και άλλες εικόνες, που δεν υπήρχαν πριν στον Τύπο.
Δεν με εντυπωσίασαν ποτέ, ιδιαίτερα, τα νέα ήθη και έθιμα που κουβαλάνε κάθε περίπου δέκα χρόνια οι επερχόμενες γενιές. Έτσι γίνεται πάντα. Τα έβλεπα ήδη τα πιο πολλά να απογειώνονται από Παρίσι και Νέα Υόρκη και ήξερα ότι όπου να ‘ναι θα προσγειωθούν στο “Ελ. Βενιζέλος”. Αυτός είναι και ο λόγος που φρόντιζα πάντα να ανανεώνω το μαγαζί και να συνεργάζομαι με νεαρά άτομα που ακριβώς κουβάλαγαν αυτά τα μυαλά, αυτές τις μόδες, αυτά τα trends από πρώτο χέρι. Μια μεγάλη Βαβέλ ήμασταν.
Πιστεύω ότι το καινούριο πάντα το φέρνουν οι νέοι και αν δεν το καταλαβαίνεις πήγαινε κλείσου με τα γερόντια του Muppet Show να γκρινιάζετε όλοι μαζί μέχρι να πεθάνετε από γεροντική άνοια, αναμασώντας την γελοία και φολκλορική έκφραση «στα δικά μας τα χρόνια τα πράγματα ήταν αλλιώς». Αυτό φτάνει για να πεις ότι ήρθε η ώρα της απόσυρσης.
Ναι. Στα ειδυλλιακά δικά τους χρόνια, όταν ο γκέι λεγόταν πούστης και μάζευε πέρα απ’ τον χλευασμό και καμιά κλωτσιά, οι… ζωντοχήρες (φοβερή έκφραση!) ήταν πέρα από πεινασμένες σεξουαλικά και… πουτάνες δακτυλοδεικτούμενες στην επαρχία και όποια μαθήτρια στα 18 είχε κάνει σεξ προφανώς είχε πάρει και δίπλωμα για βίζιτα. Η αστυνομία κούρευε τους τεντιμπόηδες και το προφυλακτικό ήταν στη παρανομία. Και μέσα σε γυναίκεια τσάντα ποτέ βέβαια, γιατί απλά τότε η αυτόματη ερώτηση θα ήταν “πόσο πάει το μαλλί;” ή “πού είναι το μαγαζάκι να περάσουμε καμιά μέρα;”.
Όλες σχεδόν οι αλλαγές που γινόντουσαν κουβάλαγαν και νέα μυαλά και νέες, πιο υγιείς συμπεριφορές και η κοινωνία πήγαινε μπροστά, αφήνοντας πίσω το στυλ “ταγάρι” και τον ανατολίτικο, οικογενειακό αυταρχισμό.
Και βέβαια, νέα πράγματα έχουμε και τώρα. Μέσα σε μια δεκαετία το ίντερνετ, τα apps και τα social media έφεραν τα πάνω κάτω. Το είδαμε και στις μέρες του κορονοϊού στην καλύτερη εκδοχή τους με τα κατ’ οίκον σχολικά μαθήματα (που τα χάρηκα) αλλά και τη δουλειά από το σπίτι.
Παρόλα αυτά όμως δηλώνω για πρώτη φορά απεγνωσμένα ανίκανος να καταλάβω κοινωνιολογικά κάνα δυο φαινόμενα που αφορούν τα social media και που μας έχουν κατακλύσει, κατά τη γνώμη μου, με άσχημο τρόπο και απρόβλεπτη έκβαση για πολλούς από τους χρήστες. Η τρέλα, ο ανταγωνισμός, ο μιμητισμός και η επιδειξιομανία μιας “ζωάρας” και μιας νοοτροπίας YOLO μέσα από τα social media εύκολα οδηγεί σε θύματα. Οποιασδήποτε μορφής, ηθικά, πνευματικά για να μην πω και σωματικά…
Τα social media -λέει- είναι η νέα μορφή δημοκρατίας. Δεν υπάρχουν πια opinion makers να εκφράζουν κάτι συγκροτημένο με το οποίο συμφωνείς ή διαφωνείς ή και κράζεις ακόμη, υπάρχουν εκατομμύρια φωνές που λένε ό,τι σκέφτονται αλλά και ό,τι κάτσει. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Ίσως και γι’ αυτό είναι άχρηστα εφημερίδες, περιοδικά και εκπομπές λόγου. Ποιος να πει τι και πού να ακουστεί, αφού πλέον μιλάνε όλοι μαζί; Με εξαίρεση βέβαια μερικές καλές πένες, που γράφουν υπέροχα πράγματα, αλλά κι αυτό είναι μια σπάνια περίπτωση στην πνευματική φτώχεια των sites που αναπαράγουν μόνο ειδήσεις.
Γι’ αυτού του τύπου τις μαζικές απόψεις έχει εκφραστεί και ο επιθεωρητής Κάλαχαν (Clint Eastwood) παραλληλίζοντάς τες με μία οπή του σώματός μας. Έτσι κι αλλιώς, ό,τι και να πουν δεν υφίστανται καμία συνέπεια, όσοι είναι χυδαίοι ή ψεύτες ή εγκληματίες προσώπων, διότι στην ουσία ή μασκοφόροι είναι ή trolls.
Δημοκρατία, χωρίς να πληρώνεις τις συνέπειες, βέβαια, δεν υπάρχει. Εκτός κι αν είσαι ο Τραμπ, ο οποίος ξεπερνά και τον χειρότερο ψεύτη ή συκοφάντη. Αυτός σηκώνει 70-80 tweets την ημέρα, συκοφαντεί τους αντιπάλους του, λέει απίστευτα ηλίθια και ανερμάτιστα πράγματα και τρελαίνει στο ψέμα μια μεγάλη μάζα Αμερικάνων, που πιστεύει ακόμα ότι τη Γη την έκανε ο Θεός και είναι επίπεδη.
Αυτό το τελευταίο δεν είναι ούτε υπερβολή, ούτε λεκτική πιρουέτα, το λένε έρευνες. Το 32% των Αμερικάνων πιστεύει ότι τη Γη την έκανε ο Θεός και το 40% ναι μεν πιστεύει στην εξέλιξη αλλά στον δρόμο αυτός που έφερνε τα πράγματα στα ίσια ήταν πάλι ο Θεός.
Αλλά αλλού θέλω σήμερα να το πάω.
Όσο ψάχνω στο Insta τόσο φρικάρω (ή μήπως γελάω τελικά;) με αυτά που βλέπω. Δυστυχώς οι βαρετές πολλές φορές και μαχητικές φεμινίστριες δεν έχουν Instagram φαίνεται για να καταλάβουν πόσα γκολ τρώνε από γυναίκες (και όχι άνδρες) κάθε μέρα. Πού τις γράφουν δηλαδή εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες που “οργώνουν” το Instagram. Εκεί μάλλον ο κανόνας είναι όσο πιο χαμηλά, τόσο πιο καλά.
Influencers, λέει, και Instagram model. Έχω μπλέξει τα μπούτια μου, δεν καταλαβαίνω τη διαφορά. Έτσι κι αλλιώς στην πλειοψηφία τους και οι δυο συνήθως έχουν την ίδια τεχνοτροπία. Ημιξεβρακώνονται, στήνονται, διαφημίζουν κάτι και κάνουν giveaway.
Aς πάρουμε όμως τις λέξεις influencer και model. Μια ζωή ο πλανήτης ήξερε ότι μοντέλα είναι κάτι ωραίες κοπέλες με ειδικές προδιαγραφές (πόδια, ύψος, μέση κ.λπ.) που με τον ένα ή άλλο τρόπο γίνονταν μούσες της Chanel ή του Lagerfeld ή του Armani ή ακόμα και στα δικά μας, του Ασλάνη, του Κωστέτσου και των Deux Hommes.
Αυτά που βλέπουμε στο Insta ουδεμία σχέση έχουν με αυτό το επάγγελμα. Η κάθε πικραμένη ονομάζει τον εαυτό της μοντέλο. Αυτό βγάζει μάτι και όταν βλέπουμε τα αρχικά κάστινγκ του GNTM. Νομίζω ότι όλες δεν έχουν κανονικό καθρέφτη στο σπίτι. Έχουν ψωνίσει μαζικά τον καθρέφτη της Κακιάς Μητριάς της Χιονάτης που της έλεγε ότι είναι η ωραιότερη. Και προφανώς έχουν γονείς με βαριά μυωπία. Μοντέλα λοιπόν. Στο φινάλε δεν κοστίζει κάτι, δεν πληρώνει φόρο, θα μπορούσε να γράψει και πυρηνικός επιστήμονας ανέξοδα. Βλέπουν τα πραγματικά μοντέλα, τα Insta models και τρέχουν να κρυφτούν σε όποια τρύπα βρουν.
Εδώ έχουμε μπάζα ενωμένα ποτέ νικημένα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Γιατί υπάρχουν βέβαια και μερικά ωραία κορίτσια που θα μπορούσαν να είναι και καλά μοντέλα αν υπήρχε μόντελινγκ στην Ελλάδα. Έχουμε photoshop μέχρι θανάτου, επιμήκυνση, στένεμα, φούσκωμα, πόζες τύπου “σκίσε με να αλλάξω ράφτη”, μια δυστυχισμένη ψυχή να τους κάνει τον φωτογράφο (σκέψου να ‘ναι και ως συνήθως ο δυστυχής ο γκόμενος, που λέει και ο Σαμπάνης) make up πρωινιάτικα και έρχεται το wannabe να παραστήσει την Ratajkowski και τις αδελφές Hadid.
Έτυχε να δω κάποιες από κοντά και δεν τις γνώρισα καν. Άλλος άνθρωπος, δεν τον φαντάζεσαι. Δυο μέτρα γκόμενα δείχνει στη φωτό και 1.58 λαμβάνουμε στο χέρι π.χ. Δεν έχω πρόβλημα με το ύψος. Η ομορφιά και το σεξ δεν πάνε με το μέτρο. Αλλά μην κοροϊδεύεις κι έτσι. Να σε ψάχνω ψηλά και να μη σε βλέπω! Και η γαλλική σου μύτη τελικά να καρφώνει τηγανητές πατάτες και τα φραουλέ χείλη να είναι μικρότερα κι από κεράσι! Αν δεν διαπιστώσεις βέβαια ότι το υαλουρονικό έχει φυτευτεί από “μήλα” μέχρι χείλια.
Και όλα αυτά τα χιλιάδες ψώνια υποτίθεται διαφημίζουν κάτι. Πάντα από κάτω υπάρχει ένα hashtag μια άγνωστης καραλαϊκιάς μάρκας απ’ τη βιοτεχνία της γειτονιάς, και καμιά πιτσαρία όπου έφαγαν τζάμπα μια πίτσα με τρούφα (από το διπλανό μαντρί). Την έμαθαν κι αυτή μαζί με το ribeye και τα σούσια, με τα οποία φωτογραφίζονται λες και τους έδωσαν μονόπετρο. Προσπαθούν να διαμορφώσουν τάσεις στη μόδα και στο στυλ, με έναν τρόπο που πιο λαϊκούρα δεν βρίσκεις.
Θα μου πεις τώρα περί γούστου κολοκυθόπιτα, δες λίγο My Style Rocks για να καταλάβεις τι διαλέγουν. Απορώ πώς δεν έχουν συλληφθεί ακόμα από την αστυνομία της μόδας. Πεθαίνω βέβαια για τα φοβερά φιλοσοφικά ρητά περί ζωής που συνοδεύουν τη φωτογραφία τους, γραμμένα πάντα στα αγγλικά. Γιατί μάλλον και η Νέα Υόρκη είναι συντονισμένη μαζί τους. Ή από ΄κει ήρθαν.
Όλοι οι αυτοί οι φιλόσοφοι φαίνεται ένα πράγμα προτείνουν: Τζάμπα φαΐ, τζάμπα ποτό, τζάμπα κανένα τσίτι, τζάμπα ξενοδοχείο και εναλλασσόμενους γκόμενους με μυαλό πατατοκεφτέ για sponsoring και γελοιότητες με σέλφι δίπλα σε χορηγούμενες επίσης δευτεροκλασάτες τηλεοπτικές περσόνες στη Μύκονο. Φιλοσοφία ζωής! Αυτό είδε και τελικά έκλαψε ο Νίτσε, όπως γράφει ο Γιάλομ.
Αλλά υπάρχουν και χιλιάδες άλλες που ξεπερνούν τα τετριμμένα. Αυτές απλώς επιδεικνύουν όλο το εμπόρευμά τους και την πραμάτεια τους online. Και αυτή που τους έδωσε η μαμά τους και αυτήν που αγόρασαν από τον Φουστάνο. Αυτές δεν κάνουν giveaway κινέζικα πολυεστερικά, βλαχομπαρόκ ρούχα. Ποια ρούχα άλλωστε; Αυτές αυτοπαρουσιάζουν όλες τις πλευρές της… προσωπικότητάς τους, από μπρος και πίσω, και περιμένουν πελάτες στο private message. Στο φινάλε τίμιο. Ούτε προστάτες ούτε δρόμος, ούτε τσατσάδες (πολλές απ’ τις τελευταίες ψαρεύουν χωριατάκια απ’ το Insta να τα κάνουν λέει μοντέλα ή να τα στείλουν διακοπές σε κανένα σκάφος).
Σε όλα αυτά τα προφίλ αυτών των κοριτσιών (αλλά και άλλων) υπάρχουν πάντα σχόλια και προτάσεις από περίεργες εταιρείες τύπου που όταν μπεις βλέπεις ότι έχουν 10 φωτογραφίες κοριτσιών και 100 ακολούθους. Τσατσάδες είναι.
Έχουμε και αυτές που αυτοαποκαλούνται influencers. Influencer είναι αυτός που επηρεάζει πολύ κόσμο με τις ιδέες του,τις απόψεις του,τη δουλειά του ή το στυλ του. Αυτός που δημιουργεί μόδα ή συρμό.
Αλλάζουν π.χ. χρώμα στο μαλλί η Emrata και η Hadid και γίνεται παγκόσμια αναπαραγωγή την ίδια στιγμή. Αυτές είναι influencers, επηρεάζουν, όπως και η Ferragni. Και η Kerastase (γιατί περί αυτού πρόκειται) που τα πληρώνει θησαυρίζει. Το influencerάκι του Insta απ’ τη λαϊκή (όχι όλο από το Lidl) ποιον επηρεάζει;
Αν πριν από λίγα χρόνια έγραφες σαν επαγγελματική ταυτότητα influencer θα μάζευες όλα τα εναπομείναντα ζαρζαβατικά της λαϊκής και μερικά κεσεδάκια γιαούρτι. Ξεφτίλα θα γινόσουν. Και η Μενεγάκη να το ‘γραφε ρεζίλι θα ήταν. Και ο Χατζηνικολάου το ίδιο. Και ο Κανάκης χειρότερα. Και τώρα το γράφει χωρίς ντροπή για τον εαυτό του το κάθε αγράμματο καρκάτσουλο. Έχει χαθεί και η έννοια των λέξεων πια. Και κανείς δεν κράζει και καμιά δεν ντρέπεται. Όλα περνάνε ντούκου πια, ό,τι και να δηλώσεις.
Και όλες αυτές έγιναν ρεζίλι κατά τη διάρκεια του κορονοϊού όπου ο κόσμος καίγονταν και αυτές το χτένιζαν. Ζούσαν τη δική τους νιρβάνα. Παρουσίαζαν ακόμα αυτή τη “ζωάρα” με την ελαφρότητα που έχει το μυαλό ενός κότσυφα. Πούλαγαν αλύπητα giveaway, συνέχιζαν τις σέξι φωτογραφίσεις και μας έδειξαν ότι όταν ο Κούντερα έγραφε την “Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι” δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί πόσο ελαφριά θα κατέληγε, την ίδια στιγμή που η Ferragni -που θα την είχαν θεά τους ας πούμε- έκανε αγώνα μέσω του Insta και μάζευε εκατομμύρια ευρώ για να δοθούν σε κλινικές.
Και έχουμε και την κατάρα του giveaway. Δεν τολμάς να μπεις στο Instagram και να μην πέσουν πάνω σου περισσότερα giveaway από όσες βόμβες έριξαν οι Αμερικάνοι στο Ιράκ. Όλες πουλάνε κάτι. Έχω προπονηθεί πια και τις… πηδάω όταν τις δω στα στόρι. Την Ιλιάδα ανεβάζουν για να προμοτάρουν κινεζικής ραφής πολυέστερ των 2 ευρώ (max) δίνοντάς τα τάχα κοψοχρονιά τύπου… giveaway… ξεπούλημα. Όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε.
Και είναι και τα ρούχα ίδια γιατί τι να πρωτοπρολάβουν κι οι καψερές οι Κινέζες; Όλες έχουν γίνει giveawayτζούδες. Βλέπω κουπόνια φαγητού, κινέζικα πλαστικά ρολόγια, κουπόνι 2 ευρώ για νύχι και ό,τι φανταστεί ο άνθρωπος. Και μερικές που έχουν 300-400 χιλιάδες (!!) ακόλουθους δίνουν και κανένα κινητό που πιο εύκολα κερδίζεις τζακ ποτ στο Λόττο, πάρα αυτό. Τι έχει γίνει ρε γαμώτη; Όλες οι άνεργες ψυχές είναι στο Instagram;
Βέβαια, για να πούμε την πλήρη αλήθεια, υπάρχουν και μερικές σοβαρές και αξιοπρεπείς περιπτώσεις, που δεν πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες, που έχουν κάποια καριέρα, κυρίως στην τηλεόραση, άλλες που βγαίνουν με έξυπνο και ευρηματικό τρόπο και άλλες έχουν τα δικά τους e-shop. Κι υπάρχουν βέβαια αρκετές που έχουν πράγματι γνώση styling, σπουδές, έχουν γούστο, έχουν στυλ και προφανώς δικαίωμα να το «πουλάνε» και να το κάνουν μοντέρνο επάγγελμα και να βγάζουν χρήματα.
Σε αυτές βγάζω και το καπέλο, έστω και αν πρόκειται για επιχείρηση του ενός ατόμου. Άλλωστε προς τα εκεί πάει η οικονομία. Και αρκετά από αυτά τα κορίτσια βγάζουν και αρκετά λεφτά, πολύ περισσότερα από το αν έκαναν τηλεόραση ή αν δούλευαν σε έντυπο.
Αλλά τα αυτοαποκαλούμενα μοντέλα και οι αγνώστου προελεύσεως influencers -που όπως έβλεπα χτες που χάζευα στο Insta με τις ώρες για να γράψω αυτό το άρθρο, στέλνουν το δικό τους μήνυμα στην παγκόσμια μόδα και κουνάνε το δάχτυλο στην Αnna Wintour της Vogue, από την Άνω Τούμπα, την Άρτα και τον Δομοκό, την Κάτω Κηφισιά και το Κρυονέρι με λάγνα πόζα playmate- είναι δυστυχώς η πλειοψηφία. Ή ευτυχώς, για όσους θέλουν να κάνουν μπανιστήρι στο Insta. Είναι μερικές, κυρίως ξένες, θεαματικές.
Όσες έχουν διαπιστωμένα ωραίο σώμα με καμπύλες (η φάτσα δεν ενδιαφέρει) και τα βγάζουν περισσότερο έξω, αυτές έχουν και τις περισσότερες ΓΥΝΑΙΚΕΣ ακολούθους. Τρελό αλλά αληθινό. Όχι άνδρες, που θα ‘χε και περισσότερο νόημα. Αυτό για μένα είναι το πιο τρελό, το να έχουν σαν πρότυπα τέτοιου τύπου γυναίκες.
Φαίνεται ότι το στυλάκι του YOLO, της εύκολης ζωής, του ό,τι κάτσει και του ναρκισσισμού αλλά και της σεξουαλικής υπερέκθεσης που προσφέρει τα προηγούμενα έχει μεγάλη πέραση μέσα στην κρίση.
