Το ελαιόλαδο, ο “χρυσός” της Μεσογείου και ειδικά της χώρας μας, είναι μια τροφή μοναδικής αξίας. Και ενώ ξέρουμε τα πάντα για τα “καλά” του λιπαρά και τη θρεπτική του αξία, γνωρίζουμε ίσως ελάχιστα για το πώς να το ξεχωρίζουμε, τι σημαίνει “παρθένο”, πώς το αποθηκεύουμε κ.ο.κ. Θα λύσουμε αυτές τις απορίες που είναι εξίσου χρήσιμες με την αξία του ελαιολάδου ως τροφίμου.
Τι σημαίνει “παρθένο” ελαιόλαδο;
Το ελαιόλαδο προέρχεται από τη σύνθλιψη τoυ καρπού της ελιάς. Εάν αναφέρεται ως “παρθένο” αυτό σημαίνει ότι η εξαγωγή του λαδιού από την ελιά έγινε μόνο με μηχανικά μέσα. Με άλλα λόγια δεν υπήρξε κανένας εξωτερικός χημικός παράγοντας ή διαλυτικό μέσο κατά την σύνθλιψη. Τα ελαιόλαδα που εκτίθενται σε χημικά κατά την εξαγωγή τους αναφέρονται ως “εξευγενισμένα ελαιόλαδα” και συνήθως έχουν πιο ψηλό σημείο καπνού από το παρθένο και το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.
Λήγει το ελαιόλαδο;
Μια παλιά παροιμία λέει “Παλιό κρασί-καινούριο λάδι”. Παρόλο που τυπικά το λάδι δεν έχει ημερομηνία λήξης, έχει την ιδιότητα να οξειδώνεται μέρα με τη μέρα. Ειδικά εάν δεν το συντηρήσουμε σωστά αρχίζει να χάνει το άρωμα και το χρώμα του, αλλά και να ταγκίζει. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Εάν η γεύση του δεν είναι πολύ βαριά, χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα. Οι ειδικοί συνιστούν να καταναλώνετε το ελαιόλαδο που αγοράζετε εντός ενός έτους για να διατηρεί ακέραια την αξία του. Ένας παραγωγός ωστόσο, μπορεί να σας αναφέρει μεγαλύτερο διάστημα.
Πώς συντηρώ σωστά το λάδι μου;
Για να αντέξει το λάδι πρέπει να είναι οπωσδήποτε σε σκοτεινό μέρος, μακριά από υψηλές θερμοκρασίες, καθώς το φως το καταστρέφει. Ιδανικά συντηρείται σε τενεκέ από λευκοσίδηρο όταν είναι σε μεγάλες ποσότητες ή σε σκουρόχρωμα γυάλινα μπουκάλια. Τα πλαστικά σκεύη πρέπει να αποφεύγονται.
Το καλό ελαιόλαδο κρίνεται στη γεύση του!
Εμφιαλωμένο ή χύμα;
Όπως και με το κρασί, καλό είναι να προτιμάτε εμφιαλωμένο, επώνυμο ελαιόλαδο, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Γενικού Χημείου του κράτους, της Αγορανομίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αναγράφονται στην τυποποίηση. Ελέγχετε ότι σε κάθε φιάλη αναγράφεται το όνομα και η διεύθυνση του παρασκευαστή. Γενικά, να είστε επιφυλακτικοί με τα φθηνά ελαιόλαδα.
Εάν βέβαια έχετε δικό σας, αξιόπιστο παραγωγό, μπορείτε να το προμηθεύεστε από εκεί.
Πώς πρέπει να είναι στην όψη ένα καλό ελαιόλαδο;
Πολύς κόσμος πιστεύει ότι το ελαιόλαδο κρίνεται στην όψη. Αυτό δεν είναι απολύτως σωστό. Βέβαια ένα καλό λάδι πρέπει να είναι καθαρό, να μην υπάρχουν αιωρήματα, πχ. μούργα, διότι ταγκίζει. Εξαίρεση αποτελούν οι χειμερινοί μήνες, όπου καμιά φορά, λόγω του κρύου, δημιουργείται ίζημα και λευκά αιωρήματα στο κάτω μέρος του δοχείου. Όσον αφορά το χρώμα του, κυμαίνεται από ανοιχτό χρυσοπράσινο, μέχρι σκούρο πράσινο. Κάποια ελαιόλαδα είναι κίτρινα από τον τόπο παραγωγής τους, διαφορετικά είναι συνήθως κακής ποιότητας.
Πώς μπορώ να καταλάβω αν το ελαιόλαδο που πήρα είναι καλό;
Πρέπει να το δοκιμάσετε στη γεύση και στην όσφρηση. Ένα καλό λάδι θα βγάζει αρώματα φρέσκιας ελιάς, αρώματα χορταριών και φύλλων, διαφορετικά μυρίζει βαριά και άσχημα. Όσον αφορά τη γεύση του, εάν είναι καλής ποιότητας θα πρέπει να νιώσετε μια ελαφρά πικράδα στο στόμα μόλις το δοκιμάσετε και μια σχεδόν ευχάριστη αίσθηση ελαφρού καψίματος στο λαιμό.
Μαγειρική με ελαιόλαδο
Ποιο είναι το σημείο καπνού του ελαιολάδου;
Το ελαιόλαδο έχει μέτριο σημείο καπνού (δηλαδή θερμοκρασία κατά την οποία αρχίζει να καπνίζει και να καταστρέφεται). Και αυτό είναι στους 190 βαθμούς Κελσίου. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι κατάλληλο για τηγάνισμα. Είναι όμως ιδανικό για κάθε άλλο τρόπο μαγειρέματος και κυρίως, είναι τέλειο και θρεπτικό ωμό. Εάν θέλετε να διατηρεί όσο το δυνατόν περισσότερα θρεπτικά συστατικά κατά το μαγείρεμα, προσθέστε το ελαιόλαδο προς το τέλος του μαγειρέματος και όχι από την αρχή.
Το ελαιόλαδο πάει με όλα;
Σχεδόν με όλα, εκτός ίσως από τα τηγανητά και τα πιάτα τοπικής κουζίνας σε διάφορα μέρη του κόσμου! Τουλάχιστον στη μεσογειακή διατροφή, δεν υπάρχει πιάτο που να μην ταιριάζει, από μια απλή φέτα φρέσκου ψωμιού μέχρι τα πιάτα υψηλής γαστρονομίας. Σε κουζίνες όπως η ασιατική χρησιμοποιούνται άλλα λάδια, που αναδεικνύουν καλύτερα τα τοπικά υλικά.
